We stellen je graag voor aan onze nieuwe directeur
Ronald Gijsbertsen (45) is gedreven en idealistisch. Dat komt goed uit in een sector die onevenredig hard getroffen is door de coronacrisis. Wat kunnen leden van de nieuwe directeur van de Kunstenbond verwachten en waarom wil hij precies nu de kar trekken? “De creatieve sector staat ten onrechte onderaan het trappetje. Dat kan echt niet.”
Nieuwe directeur Kunstenbond Ronald Gijsbertsen
‘Corona maakt duidelijk dat een sterke vakbond hard nodig is’
Ronald Gijsbertsen (45) begint 1 oktober aan zijn nieuwe baan en gebruikt de maand september voor de eerste kennismakingsgesprekken met mensen bij de Kunstenbond en de kunst- en cultuursector. Een sector die flink te lijden heeft van de beperkende coronamaatregelen. Toen hij zijn sollicitatiebrief schreef, waren er in het hele land nog geen massale protesten zoals de Unmute Us.
“Ik dacht: Hoe komt het toch dat werkenden in de creatieve sector zoals makers, kunstenaars, muzikanten, geluidsmensen, lichttechnici, dansers en vele anderen niet gehoord worden in deze coronacrisis?! Waarom komt het geluid van de creatieve sector in tegenstelling tot de horeca- en reisbranche onvoldoende door?”, zegt Ronald verbaasd.
Waarom denk je dat dat zo is?
“Een van de antwoorden zit in het karakter van de sector, waarin heel veel zzp’ers hun brood verdienen – voor hen is het lastiger om krachten te bundelen – en door de hoge mate van schijnzelfstandigheid. Dat moeten we beter organiseren. Daar is een sterke vakbond voor nodig.”
Als ik anderen vraag jou te omschrijven, wat zeggen ze dan?
“Dat ik, zeker voor een bedrijfskundige die heeft gekozen voor non-profitorganisaties, een gedreven en idealistisch persoon ben. Iemand met een groot rechtvaardigheidsgevoel die opkomt voor mensen die of in hun werk tekort worden gedaan of van wie mensenrechten worden geschonden. Dat drijft me. Ik ben een verbinder en probeer door samenwerking kracht te ontwikkelen. Maar als het nodig is mag het ook wrijven; in een conflict zit soms weer goede energie die je kunt gebruiken voor verandering. Vanuit mijn mediation-achtergrond weet ik dat het soms nodig is om dingen op scherp te zetten en soms om de belangen te harmoniseren om resultaat voor je leden te behalen.”
Waar komt dat rechtvaardigheidsgevoel vandaan?
“Dat is ontstaan tijdens mijn studie Bedrijfskunde. Ik verbaasde me steeds meer over de kortzichtigheid van ons economisch systeem. Vooral gericht op, korte termijn, economische groei, winstmaximalisatie en privatiseren en veel minder gericht op dingen die op de lange termijn van waarde zijn, zoals onze natuurlijke omgeving, kunst en het welzijn van mensen. Door die inzichten ben ik de kant van non-profit opgegaan. Want: Hoe zorg je ervoor dat wat op langere termijn van waarde is, echt prioriteit krijgt. Daarin is voor mij cultuur extreem belangrijk. Dat geeft de brandstof en de inspiratie voor onze samenleving. Het is op de korte termijn misschien minder rendabel en winstgevend, maar op de langere termijn heb je het nodig om een samenleving gezond te houden.”
Wat is kunst en cultuur voor jou?
“Dat is niet een ding. Soms brengt het je tot jezelf, leidt het tot reflectie, soms word je uitgedaagd om uit je eigen bubbel te komen en de verbinding met anderen te zoeken. Soms heb je kunst nodig om op andere gedachten te komen. Wat het ook is, ik heb die inspiratie, verbinding, reflectie en ontspanning echt nodig. En eigenlijk heeft iedereen het dagelijks nodig. Als je in de auto zit, zet je muziek op. Als je in de vrije tijd iets wilt gaan doen, bezoek je een theater, bioscoop, concert of festival. Kunst draagt bij aan een gezonde samenleving, een gezond brein en een gezond gemoed.”
Hoe staat dan nu met je gemoed in deze coronatijd?
“In de coronacrisis baalde ik het meest van de momenten dat ik voor de zoveelste keer niet naar een concert of voorstelling kon en er weer een festival niet doorging, waar ik wel al kaarten voor had.”
Heb je de liefde voor kunst en cultuur van huis uit meegekregen?
“Niet heel erg, dat is in de loop van mijn leven gegroeid. Rond m’n twintigste begon ik te merken hoe bijvoorbeeld moderne dans me ontroerde en voorstellingen en tentoonstellingen me inspireerde.”
Waarom wil je de kar bij de Kunstenbond graag trekken?
“Zowel de coronacrisis als een evenement als de Grand Prix in Zandvoort laat zien wat er structureel mis zit in de culturele en creatieve sector. Cultuur is de sluitpost op beleid en begrotingen en staat ten onrechte onderaan het trappetje. Festivals, podia en andere culturele evenementen worden niet op gelijke manier behandeld als sportevenementen. Ondanks dat het werk van makers in de kunst- en cultuursector van blijvende waarde is, wordt het niet op die waarde geschat en krijgen zij vaak geen eerlijke vergoeding voor hun werk. Artiesten werden bij de Grand Prix zelfs gevraagd om gratis op te treden, terwijl zij en hun crew het al zo lang extreem moeilijk hebben. De oproepen van de band Chef’Special en zangeres Davina Michelle daarop waren superkrachtig. En een minister die thuis een CD opzetten vergelijkt met een live optreden is voor alle werkenden in de creatieve sector een klap in het gezicht.”
Wat heeft de coronatijd jou duidelijk gemaakt?
“Het is heel duidelijk dat er echt een vakbond nodig is en er structureel moet worden opgekomen voor belangen van de creatieve sector. De organisatiegraad moet omhoog. Het duurde lang voordat massaal protest als Unmute Us ontstond. Er is heel veel flexwerk en schijnzelfstandigheid waardoor de arbeidsomstandigheden slecht zijn en waardoor mensen die werkzaam zijn in deze sector eerder tegen elkaar wordt uitgespeeld en slecht voor zichzelf op kunnen komen. Dit resulteert in een oneerlijke vergoeding voor hun werk en slechte arbeidsomstandigheden.”
Wat kunnen de leden van jou verwachten? Waar ga je je zich voor inzetten?
“De Kunstenbond is een jonge bond, ontstaan vanuit de bundeling van krachten van verschillende beroepsgroepen binnen de creatieve en culturele sector. Ik wil graag bijdragen aan het verder uitbouwen van de kracht van deze bond op basis van het fundament dat gelegd is. Ik merk nu veel strijdbaarheid – kijk naar Unmute Us – en gedrevenheid, zeker ook bij jongere professionals. Die energie verder organiseren en een blijvende kracht maken in een sterke bond zie ik als mijn opdracht en uitdaging.”
Waar liggen voor jou de prioriteiten de komende tijd?
“Een eerlijke beloning voor het werk van professionals, het verbeteren van hun positie – zorgen dat mensen niet tegen elkaar worden uitgespeeld – en meer geld voor deze sector. We moeten solidair zijn en daar samen voor opkomen. Maar bij de prioriteiten hoort ook dat we Nederlanders die artiesten, kunstenaars, makers en musici inhuren, ervan bewust maken dat ze voor diensten moeten betalen, net als dat ze voor hun brood en boodschappen betalen. Pascal Jacobsen van Blöf riep laatst op om 24 uur geen muziek op de radio uit te zenden als protest tegen de coronamaatregelen. Dan merken we wat we missen en hoe idioot het is dat deze sector steeds achtergesteld wordt.”
Wat neem je mee vanuit je vorige werk bij onderzoeks- en netwerkorganisatie Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen?
“Ik heb ervaring in het organiseren van arbeid, het opkomen van arbeidsrechten, het zorgen dat mensen tot hun recht komen en dat onderhandelingen collectief worden. Dat heb ik de afgelopen 17 jaar gedaan. Een extra uitdaging is nu dat de kunst- en cultuursector laag georganiseerd is en slecht voor zichzelf opkomt. Daar wil ik als bond verandering in brengen. Er is genoeg te doen.”
Foto: Esther Hovers
Tekst: Merijn van Grieken