Tom van der Zaal

Altsaxofonist Tom van der Zaal brengt binnenkort zijn tweede album, Sketchbook of Dreams, uit. Sinds april dit jaar is hij namens de Ntb (vakgroep Muziek van Kunstenbond) ledenraadslid van de Kunstenbond. Daarnaast is hij een rasechte ondernemer.

Wat doe je nu?
Van der Zaal begon al vroeg in zijn carrière aan zijn erelijst te werken. Hij was nog geen twintig toen hij het Prinses Christina Concours won, enkele jaren later volgden de Melkweg Student Jazz Award en de Dordtse Sena Jazzprijs. Het Koninklijk Conservatorium in Den Haag wist hij cum laude af te ronden en zijn eerste album uit 2019, Time Will Tell, waarvoor hij jazzgitarist Peter Bernstein wist te strikken, oogstte lovende recensies in binnen- en buitenland.
Qua timing zat het minder mee: corona zette enkele maanden na de release een streep door tournees en concerten in onder andere Moskou, Sint-Petersburg, Indonesië, China, New York en Philadelphia. Zoals zoveel muzikanten tuurde hij in die periode in een gapende leegte. ‘Heel kort: een verschrikkelijke tijd.’ Maar de altsaxofonist is er de man niet naar om bij de pakken neer te gaan zitten. ‘Ik ging lessen arrangeren nemen bij Udo van Boven. Van de nood een deugd maken eigenlijk: er was ineens heel veel tijd om te leren.’
Van der Zaal richtte zich in de coronaperiode compleet op compositie en arrangeren voor strijkers; het resultaat is Sketchbook of Dreams, waarvan de gelijknamige single dit voorjaar uitkwam. Op het moment van schrijven, medio juni, stond het aantal streams op ruim 100.000. ‘De muziek is het best te omschrijven als: lyrisch, melancholisch, intens, toegankelijk, cinematisch, geworteld in traditie en altijd op zoek naar een collectieve sound en forward motion. Met strijkers en invloeden uit zowel Braziliaanse muziek, jazz, klassiek en ook herkenbare filmmuziek. Het album wordt in het najaar door PIAS Holland uitgebracht.’

Van der Zaal zet zich ook op diverse manieren in voor de culturele sector. Zo is hij sinds april actief als ledenraadslid van de Kunstenbond. ‘Ik heb globaal drie speerpunten waarvoor ik mij wil inzetten: muzikanten moeten bij veel meer evenementen betaald krijgen volgens de faire practice-norm, het (subsidie)geld moet vooral naar de maker gaan en er moet een gelijk speelveld zijn voor (beginnende) muzikanten, met voldoende diversiteit. Dat is nu niet het geval. Zo zijn er bijvoorbeeld in Den Haag veel minder podia en evenementen dan in Amsterdam. Er moet meer samenwerking tussen steden komen, zodat bijvoorbeeld Haagse artiesten vaker worden uitgenodigd voor evenementen in Amsterdam of elders. Qua diversiteit kan het ook een stuk beter. Veel mensen hebben de mond vol van inclusie, maar in de praktijk gaat het meeste geld naar bepaalde hokjes in de jazz; iets moet bijvoorbeeld heel progressief zijn of juist heel traditioneel. Wat buiten die hokjes valt kan niet meedoen. Meer bruggen slaan tussen steden en meer spreiding, daar komt het dus op neer.’
In dit verband vindt hij het Nationaal Podiumplan een van de meest briljante initiatieven die hij ooit gezien heeft. ‘Het lost veel misstanden in een klap op. Het geld gaat volledig naar de maker, er wordt niet van bovenaf opgelegd wie er mag spelen en het maakt het gemakkelijker om evenementen te financieren waardoor er meer podia ontstaan. En als muzikant heeft het nu zin om van Den Haag naar Groningen te rijden omdat je goed betaald wordt.’

Van der Zaal is een echte ondernemer die er aardigheid in heeft nieuwe concepten te ontwikkelen. Zo richtte hij tien jaar geleden samen met singer-songwriter en gitarist Toine Scholten boekingsbureau Music-Factor op. ‘Dat ging min of meer vanzelf. Wij kregen heel veel opdrachten binnen en gingen daarom dingen uitzetten bij mensen die we kenden. Daarnaast zagen we dat evenementorganisatoren bij bedrijven vaak de plank missloegen. Met Music-Factor leveren we artiesten die passen bij het type evenement. Dat is onze meerwaarde.’

Van der Zaal en Scholten ontwikkelen ook nieuwe evenementen, zoals het winterevenement Jazz en Route, waarbij jazzartiesten spelen in bijzondere locaties in en rondom het Koninklijk Kwartier van Den Haag. ‘Denk bijvoorbeeld aan een voormalige bankkluis, cocktailbar of omgetoverde ‘Winter Garden’. Onder meer Kurt Rosenwinkel (USA), Vincent Herring (USA), Greg Hutchinson (USA), Jeangu Macrooy, Peter Beets en Benjamin Herman hebben hieraan bijgedragen. Het evenement trekt zoveel publiek, dat er mogelijk nog dit jaar ook een zomereditie komt in de vorm van een buitenfestival in de binnenstad van Den Haag.’

Wat heb je aan de Ntb gehad?
‘Persoonlijk heb ik geen steun nodig gehad, maar als muzikant heb ik, zoals iedereen, veel baat gehad bij de inzet van de Kunstenbond tijdens corona. Ook, als gezegd, van het vanuit de Ntb geïnitieerde Nationaal Podiumplan. En via de bond kan ik zelf hopelijk wat betekenen voor andere muzikanten.’